Kararsızlıkla başa çıkmak

Seçim yapamama ve seçenekler arasında kalma olarak tanımlanan kararsızlık, hepimizin zaman zaman yaşadığı bir durumdur. Karar vermede güçlüğün temel sebepleri kesin olarak bilinmese de bireyin kişilik yapısı, duygu durumu ve gelişimsel öyküsü patolojik düzeyde kararsızlığa dahi sebep olabilir. Yetersizlik hissi, hata yapma korkusu ve belirsizlik karşısında endişeye kapılma gibi sebepler karar verme sürecinde kişiye zorluk yaşatan faktörlerdendir. Özellikle, özgüven eksikliği yaşayan bireylerde sıkça rastlanan bu durum, bireyin eylemlerini kısıtlamaya başlar. Buna ek olarak, kararsızlık mükemmeliyetçilik ile de ilişkilendirilebilir. Bir işi tam anlamıyla bitirememe korkusu endişeye, dolayısıyla seçim yapamamaya sebep olabilir.

Ayrıca, korumacı ve kontrolcü ailede yetişen çocuklarda bu durum oldukça yaygındır. Çocuğa seçim hakkı sunmamak, duygularını ve isteklerini ifade etmesini zorlaştırabilir. Çocuğun neyi sevip sevmediğini, neye ihtiyaç duyduğunu dile getirememesi zamanla ebeveyne karşı bağımlılık geliştirmesinin yolunu açabilir. Bu çocuklar, yetişkinlik dönemlerinde yalnız kalmaktan, sorumluluk almaktan ve eleştiriden uzak bir hayat arzulayabilir. Sosyal hayata uyum sağlamakta zorlanan bu bireyler belirsizlik halinde aşırı ve tekrarlayıcı düşüncelere kapılma eğilimindedir. Kişiler, karar verme anında şüpheye düşebilir ve takıntılı düşüncelere kapılabilir. Duygu durum da karar vermede önemli bir başka etmendir. Örneğin depresif duygulanıma meyilli bir birey risk almak ve geleceği düşünmek istemeyebilir. Haliyle, bu kişiler için karar vermek büyük bir yük haline gelir. Kararsızlık, temelinde kaygı ve endişe duygusunu barındırır. Öncelikli olarak bakılacak nokta, karar vermeyi engelleyen duygunun ne olduğu ve ne gibi sonuçlar doğuracağıdır. Kaygıyı meydana getiren sebepleri bulmak ve bunların farkında olmak karar vermemizi kolaylaştırabilir. Endişenin kaynağı bulunduğu takdirde, aslında hangi seçeneğin bize daha yakın olduğunu bulmamız da kolaylaşır. Karar vermeyi sorun olarak görmek kişide stres yaratır.

Bu stresin altından kalkmak için seçeneklerin uzun vadede artı ve eksilerini düşünmekte yarar vardır. Bu kararın bana faydası veya zararı nedir? İleride ne gibi sonuçlar ile karşılaşacağım? Vereceğim karar ileriye dönük hedeflerim ile uyuşuyor mu? Gibi sorular kişinin karar verilecek konuda ne gibi durumlar ile karşılaşacağını önceden bilmesini sağlar. Böylelikle, bir problem ile karşılaşılsa bile çözüm yollarını önceden haritalandırmış olursunuz.