HAK-İŞ Ebru sanatında telif hakları konusunu masaya yatırdı

HAK-İŞ Konfederasyonu Kültür Sanat Komitesi tarafından, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın katkılarıyla gerçekleştirdiği Uluslararası Ebru Buluşması: Emek Bağlamında Ebru Sanatında Telif Hakları” Projesi kapsamında bir çalıştay düzenlendi. Moderatörlüğünü HAK-İŞ Genel Sekreter Yardımcısı Eda Güner’in yaptığı çalıştayda, Ebru Sanatçısı, Yaşayan İnsan Hazinesi ve Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü Sahibi Fuat Başar “Ebru Sanatının Günümüzdeki Yansımaları”, Ebru Sanatçısı ve Yaşayan İnsan Hazinesi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Öğretim Görevlisi Hikmet Barutçugil “Ebru Sanatının Dünü Bugünü”, Japon Ebru Sanatçısı Miki Oshita “Ebru Sanatının Yurtdışındaki Yansımaları”, Avukat Murat Cangül ise “Emek Bağlamında Sanatta Telif Hakları ve Ebru Sanatı” konusunda sunum gerçekleştirdi. 

HAK-İŞ Genel Sekreter Yardımcısı Eda Güner, “Büyük bir emekle ince ince tasarlanan eserlerin telif haklarının ne kadar önemli olduğunu bu platformda sizlerin vasıtasıyla gündeme getirmiş oluyoruz. Burada hem ebru sanatının tarihini, ebrunun görünen ve görünmeyen taraflarını ve içerisinde çok derin anlamlar içeren bir sanatı yakından tanıma imkanı da bulmuş oluyoruz. Ayrıca sanatçılarımızın binbir emekle ürettiği eserler konusunda hukukun telif hakları konusunda sanatçılarımıza tanıdığı haklardan da kendilerine bilgiler sunacağız” dedi.  

“HAK-İŞ Bir İlke İmza Attı”

Ebru sanatçısı, Yaşayan İnsan Hazinesi ve Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü Sahibi Fuat Başar, ebrunun tarihi gelişiminden örnekler verdi. Başar, “Ebruya ilk başladığımız günlerde ebrunun kelime manası olarak bilen insan sayısı çok azdı. Malzemesi bilinmez, örneği görülse tanınmazdı. Günümüzde bir sivil toplum kuruluşu Uluslararası Ebru Buluşması düzenliyor. Bir Konfederasyon Ankara gibi sanat yönünden fakir bir şehirde üyeleriyle ebru yapıyor, sergi yapıyor, çalıştay yapıyor. Bu konuda kimin zerre kadar emeği geçtiyse Allah razı olsun. HAK-İŞ’i bu konuda tebrik etmek istiyorum. Düne kadar sendikaların, sivil toplum kuruluşlarının sanata bakış açısından söz etmek bile mümkün değildi. Konfederasyonların sanatla ne ilgisi olabilirdi ki? Sanat sıradan bir iş onunla kim uğraşacak denilirdi” diye konuştu.

“Sanatçılarımız, Çalınan Eserlerinin Arkasından Bir şey Yapamıyor”

Ebru Sanatçısı ve Yaşayan İnsan Hazinesi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Öğretim Görevlisi Hikmet Barutçugil yaptığı konuşmada, “35-40 sene önce ebrunun bu günlere geleceğini hayal bile edemezdik. HAK-İŞ Konfederasyonumuzun böyle bir düşünceyi ve çalıştaya ev sahipliği etmesi çok önemli. İşin hakkını vermek açısından sanatçılar büyük sıkıntılar yaşıyor. Telif ve telif hakları konusu bizde fazla gelişmedi. Sanatçının çalınan eserlerinin telif haklarının peşinde koşmak gibi şeylerle uğraşmaması lazım” şeklinde konuştu.

“Kültür ve Sanat Olarak Bir İşgaldeyiz”
Barutçugil, izinsiz kullanımların aynı zamanda kul hakkına girdiğini de hatırlatarak, “Bizim inancımıza göre bunu yapanlar kul hakkına da giriyorlar. Allah’ın affetmeyeceği iki şeyden birisidir kul hakkı. Eserlerimiz kopyalanıyor, bir yerlerde kullanılıyor. Bu konunun gündeme gelmesi ebru sanatçıları açısından çok önemlidir. HAK-İŞ Konfederasyonumuza bu konuda çok teşekkür ediyorum. Zaten Kültür ve Sanat olarak, emperyalist, küresel bir işgaldeyiz, kendi öz kültürümüze gereken ilgiyi vermeliyiz. Kültür ve sanatta uluslararası olmanın ilk ve temel prensibi önce ulusal olmaktan geçer ” diye konuştu.

“Türkiye Ebrunun Anavatanı” 

Japon Ebru Sanatçısı Miki Oshita, Türkiye’de ebruyu öğrendikten sonra bu sanatı Japonya’da tanıtmaya çalıştığını belirterek, “Türkiye ebrunun anavatanı. Ben Türkiye’deyim ve çok şanslıyım. Japonya’ya gittiğimde özellikle engelli, otizm ve bedensel engelli çocuklarla çalışıyorum, terapi konusunda ebru çok başarılı. Konsantre olamayan çocuklar tekneye baka baka konsantre oluyorlar, ortaya güzel eserler çıkartıyorlar. Aileleri de yaptıkları eserleri gördüklerinde çok duygulanıyorlar” dedi.

“Sanatçılara Telif Hakları Konusunda Bilgi Verildi”
Çalıştayda, “Emek Bağlamında Sanatta Telif Hakları ve Ebru Sanatı” başlığı altında konunun uzmanı Avukat Murat Cangül tarafından bir sunum gerçekleştirildi. Cangül, 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu anlamında telif haklarının içeriği ve bu hakların ihlali halinde başvurulacak hukuki yollar ve açılabilecek koruma ve tazminat davalarına ilişkin ayrıntılı bilgiler verdi. Cangül, “5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu ile fikri haklarımız en üst düzeyde yasal olarak koruma altında. Güzel sanat eserleri için hiçbir şekilde kayıt ve tescil zorunluluğu bulunmamaktadır, tescil ihtiyaridir. Kültür ve Turizm Bakanlığı Telif Hakları Genel Müdürlüğünde güzel sanat eserlerinizi tescil ettirebilirsiniz. Haklarınız ihlal edildiğinde hakkınızın ispatı hususunda kolaylık sağlar. Mesela bir ebru eseri ürettiniz ve eserinizi sattınız. Eğer sattığınız eser bir başkasına önceki satış fiyatına göre çok daha yüksek meblağlar üzerinden tekrar satılmış ise sonradan meydana gelen değer artışından belli bir oran dahilinde pay hakkına sahip oluyorsunuz” diyerek, pay ve takip hakkı ve katılımcılara hukuksal açıdan yapılması gerekenler konusunda ayrıntılı bilgiler verdi.

“Emeğin Hakkını Savunmaktan Yanayız”

HAK-İŞ Genel Başkanı Mahmut Arslan da Uluslararası Ebru Buluşması: Emek Bağlamında Ebru Sanatında Telif Hakları Projesinin düzenlenen çalıştay ile sona erdiğini belirterek, şunları kaydetti:
“HAK-İŞ olarak, geleneksel sanatlarımızın en önemli dallarından biri olan Ebru konusunda bir faaliyet gerçekleştirmekten son derece memnuniyet duyduk. Ebru sanatını tanıtmanın daha geniş kitlelere duyurmanın, hem sanatın fiili olarak icra edilmesini sağlamanın hem de bu sanatın arkasındaki fikri derinliğin anlaşılması için Ebru üstatlarını bir çalıştayda biraraya getirmenin mutluluğunu yaşıyoruz. HAK-İŞ olarak, nerede bir hak ihlali varsa orada bulunmaktan, emeğin hakkını savunmaktan yanayız. Kültür ve sanat alanında da maalesef sanatçılarımızın yaşadığı çeşitli sorunlar var. Sanatçılarımızın haklarını korumak, onların ürettikleri eserler üzerinde bilinçlendirmek üzere gerçekleştirdiğimiz bu projemizle kültüre ve sanata küçük de olsa bir katkı yaptığımıza inanıyoruz.”