Depremden korunma yolları nelerdir? Depremden nasıl korunuruz? İşte deprem anında yapılması gerekenler

Depremler, yer kabuğunda biriken enerjinin beklenmedik şekilde ortaya çıkması sonucu oluşur. Fay hatlarının geçtiği bölgeler daha risklidir ve bu nedenle ülkemiz de deprem riski taşıyan bir coğrafya içerisindedir. Dolayısıyla depremden korunma yolları bizler için çok önemlidir. Bilimin ilerlemesiyle fay hatlarının yerleri ve etkileri belirlenebilmektedir, ancak depremin tam zamanı hala tam olarak tahmin edilememektedir. Geçmişten günümüze ülkemizde birçok deprem yaşanmıştır ve bu nedenle her zaman hazırlıklı olmak zorundayız. Bu yazımızda, depremden nasıl korunuruz, deprem sırasında yapılması gerekenler ve çok daha fazlasını sizler için kaleme aldık.

Depremden Korunmak İçin Ne Yapmalıyız?

Deprem, doğa olayları arasında en yıkıcı olanlardan biri olduğu için depremle yaşamayı öğrenmek zorundayız. Japonya gibi deprem riski taşıyan bir ülkede bile çok şiddetli depremler atlatılabilmektedir. Bu durum depremden ve yıkıcı etkilerinden korunmak mümkün olduğunu gösterir. Bunun için devlet politikalarının benimsenmesi ve gerekli önlemlerin alınması gerekir. Fay hattının bulunduğu yerlere ev yapılmaması, yüksek katlı binalara izin verilmemesi gibi çeşitli önlemler alınmalıdır. Devlet ve kamu yöneticilerinin yanı sıra bireylerin de sorumlulukları vardır.

Bireyler de depremden korunmak için ne yapmalıyız sorusunun cevabını öğrenmeye çalışmalıdır. Depremden korunma yollarını, deprem öncesi yapılacaklar, deprem anında yapılacaklar ve depremden sonra yapılacaklar diye üç başlıkta toplayabiliriz.

Depremden Önce Yapılması Gerekenler

Depremden nasıl korunuruz sorusunun cevabını öğrenmek, bu noktada ilk olarak depremden önce yapılacaklar hakkında bilgi edinmek ve gerekli önlemleri almak yaşanması muhtemel can kayıplarını azaltacaktır. Deprem öncesi yapılması gerekenleri şu şekilde sıralayabiliriz:

• Yerleşim yeri ve yapılardan kaynaklanabilecek sorunlara yönelik tedbirler almak gerekir.
• Oturulacak evin yapı tekniğine ve inşaat yönetmeliğine uygun olup olmadığı kontrol edilmelidir.
• Mevcut binalar mutlaka sağlamlaştırılmalıdır.
• Mümkünse çok katlı binalar tercih edilmemelidir.
• İmar planında konut yapımına uygun olmayan bahçe gibi tarım arazilerine ev yapılmamalıdır.
• Deprem sigortası yaptırılmalıdır.

Deprem Sigortası Nasıl Yaptırılır?

Deprem sigortası, evinizin veya işyerinizin deprem sonucu oluşabilecek zararlarını karşılamak için yapılan bir sigorta türüdür. Türkiye'de deprem sigortası yapmak isteyen kişiler, sigorta şirketini seçmeli ve sigorta kapsamı ve primi hakkında bilgi toplamalıdır. Sigorta şirketini seçerken, sigorta primlerinin yanı sıra sigorta şirketinin güvenilirliği, müşteri hizmetleri ve sigorta kapsamı gibi faktörler de dikkate alınmalıdır. Daha sonra, sigorta şirketi ile görüşerek sigorta sözleşmesini imzalayabilirsiniz.

Deprem sigortası, evinizin veya işyerinizin deprem sonucu oluşabilecek zararlarının karşılanmasını sağlar ve sizi rahatlıkla hayatınıza devam etmenize yardımcı olur. Bu kapsamda sözleşmenin yapılabilmesi için sigorta şirketine; tapu belgesi, kimlik fotokopisi, iletişim bilgileri, binanın yaşı ve inşaat tarzını gösteren belgeler verilmelidir.
Deprem sigortası ve binanın yapısı haricinde evin içindeki eşyalarla ilgili bazı değişiklikler yapmak da depremden korunma yolları arasındadır. Hayat kurtaran bu detaylar şu şekilde sıralanabilir:

• Dolapları ve düşebilecek eşyaları duvara sabitleyin.
• Yangın ve gaz kaçağına karşı elektrik ve gaz vanaları otomatik hale dönüştürün.
• Acil çıkış kapılarını mutlaka açık bırakarak dışa doğru açılır olmasını sağlayın.
• Yatakların yakınına, yatağın üstüne devrilebilecek eşyaları yerleştirmeyin.
• Soba ve benzeri ısıtıcı maddeleri herhangi bir devrilmeye karşı sabitleyin.
• Herhangi bir depremde iletişim sorunu yaşamamak için telefonların şarjlarını mutlaka dolu tutun ve telefonların ulaşılabilecek bir mesafede olmasına dikkat edin.
• Elinizin yetişeceği bir mesafe de su şişesi ve bir düdük bulundurun.
• Aile bireyleri ile depremden korunma yolları, deprem anı ve deprem sonrası yapılacakları mutlaka konuşarak deprem sonrası için bir buluşma alanı belirleyin.
• Deprem çantası hazırlayın.

Deprem Çantası Nasıl Hazırlanır?

Deprem sonrası gerekli olabilecek eşyaların olduğu bir deprem çantası hazırlamak kısa vadede yaşanılacak sorunları en aza indirmeyi amaçlar. Peki, deprem çantasında neler olmalı? Deprem çantasında öncelikle ilkyardım kutusu, su, uzun süre dayanabilecek gıdalar, çakı, fener, düdük gibi eşyalar bulunur. Bunun yanı sıra kişisel ihtiyaçlara göre (düzenli kullanılan ilaçlar gib)i özel malzemeler eklenebilir. Hazırlanan bu çanta mümkünse yatağa yakın bir yerde bulundurulmalıdır.

Deprem Anında Yapılması Gerekenler?

Deprem anında yapılması gerekenler ev, araç içi ve açık alan şeklinde olmak üzere üç farklı grupta incelenebilir;

1. Evdeyken Depremden Korunma Yolları:

• Sakin olun, panik yapmamaya çalışın.
• Koltuk, kanepe gibi eşyaların yanına çömelerek kendiniz için yaşam üçgeni oluşturun, başını ellerinizin arasına alarak cenin pozisyonunda sarsıntının geçmesini bekleyin.
• Eğer yakınınızda yastık, kitap gibi bir malzeme varsa başınızın üstüne koyarak başınızı korumaya çalışın.
• Merdivenlere doğru koşmaya çalışmayın, depremlerde merdiven boşluklarının ilk yıkılan yerler arasında olduğunu unutmayın.
• Balkon ve cam kenarlarından uzak durun, camların patlaması durumunda yaralanmalar olabilir.
• Balkondan ya da pencerelerden aşağıya atlamaya çalışmayın.
• Asansörleri kullanmayın, elektrikler kesilebilir ve asansörde kalabilirsiniz.
• Telefonları acil bir durum olmadıkça kullanmayın, gereksiz aramalar hatları kilitleyebilir.

2. Araç İçindeyken Depremden Korunma Yolları:

• Depreme eğer araç kullanırken yakalandıysanız, yolun güvenli ve binalara uzak olması durumunda hemen yavaşça arabanızı sağa yanaştırın.
• Kontak anahtarı almadan, pencereler kapalı bir şekilde araç içinde sarsıntının geçmesini bekleyin.
• Eğer güvenli bir alanda değilseniz ağaç ya da enerji hatları yakınında ya da köprü üzerindeyseniz, anahtarı kontakta bırakıp açık alana doğru gidin.
• Eğer depreme bir tünelde yakalandıysanız ve çıkış uzaksa arabadan inin ve başınızı koruyacak şekilde arabanın yanına çökün.
• Depreme yeraltı treni, tren gibi toplu taşıma içerisinde yakalandıysanız, sağlam bir yere tutunup, çökün ve sarsıntının geçmesini bekleyin. Personelin talimatları doğrultusunda hareket edin.
• Aracınızla kapalı bir otoparktaysanız, mutlaka araçtan inin ve aracın yanına çökün. Aracın içinde kalırsanız düşen parçalarla aracınız ve siz ezilebilirsiniz.

3. Açık Alandayken Depremden Korunma Yolları:

• İlk yapmanız gereken binalardan, enerji hatlarından ve elektrik direklerinden uzaklaşmak olmalıdır.
• Açık arazi de olsanız bile çömelerek dış tehlikelere karşı kendinizi korumaya alın.
• Taş, kaya düşebilecek alanlardan uzak durun.
• Binalardan düşebilecek cam kırıkları, sıva parçalarına karşı dikkatli olun.
• Deniz kıyısında bulunuyorsanız, daha iç kesimlere doğru gidin.

Bu öneriler, deprem anında hayatta kalmanıza ve depremin yıkıcı etkilerinden korunmanıza yardımcı olabilir. Her zaman depreme hazırlıklı olmalı ve acil durumlar için bir afet planı oluşturmayı unutmamalısınız.

Deprem Sonrası Yapılması Gerekenler?

Sarsıntı bitip deprem sona erdikten sonra önce kendi güvenliğinizden emin olun. Çevrenizdeki aile üyelerinin ya da diğer kişilerin yardıma ihtiyacı olup olmadığını kontrol edin. Yaralanan biri varsa hemen acil yardımı arayın. Eğer gaz kokusu alıyorsanız, gaz vanasını kapatıp, pencereleri açın ve binadan ayrılın. Binadan ayrılırken daha önce hazırladığınız deprem çantasını almayı unutmayın. Deprem çantanızla birlikte mahallenizde bulunan deprem toplanma alanına gidin. Mümkün oldukça araç trafiğine girmeyin ve ambulans-itfaiye araçları için yolları kapatmayın.

Büyük depremden sonra artçı adı verilen depremler mutlaka gerçekleşir. Artçı depremler, büyük depremden sonra azalarak ve şiddeti yavaş yavaş düşerek gerçekleşir. Artçı depremlerin sonucunda ilk depremde hasar alan binaların hasarı artabilir veya yıkılabilir. O yüzden artçı sarsıntılar bitene kadar hasarlı binalara girmemek gerekir.

Oturduğunuz bina depremden sonra yıkıldı ve kurtulduysanız ilk yapmanız gereken 112’yi, yardım kuruluşlarını arayarak bilgilendirmek olmalıdır. Kurtarma çalışmalarının bir an önce başlayabilmesi için görevlilere adres ve konum bilgilerini doğru bir şekilde vermek çok önemlidir. Gelen yardım görevlilerine içeride kaç kişinin olduğu, yerleşim planı gibi konularda bilgi vermeniz işlerini kolaylaştıracaktır.

Enkaz Altında Ne Yapılmalı?

• Paniklemeden vücudunuzu, kollarınızı, bacaklarınızı ve başınızı kontrol edin. Yaralanıp yaralanmadığınızı anlamaya çalışın.
• Eğer hareket edecek alanınız yoksa hayatınızı tehlikeye atacak hareketler yapmaya çalışmayın, yardım görevlileri en kısa sürede sizi kurtarmaya gelecektir.
• Ulaşabileceğiniz kadar yakında telefon varsa kendinizi tehlikeye atmadan ulaşmaya çalışıp yerinizi yetkililere haber vermeye çalışın.
• Enerjinizi düzenli kullanın.
• Sesinizi kullanabiliyorsanız bağırarak, dışardakilere ya da kurtarma ekibine sesinizi duyurmaya çalışın.
• Eğer bağırmaya, ses çıkarmaya gücünüz yoksa etrafınızda bulunan sert cisimlere vurup ses çıkarmaya çalışın.
• Kurtarma ekiplerini beklerken dua etmekte sizi manen güçlü kılacaktır. Depremden sonra okunacak dua şeklinde özel bir dua olmasa da bildiğiniz tüm duaları edebilirsiniz.

Depremden Korunma Yolları Sıkça Sorulan Sorular

Deprem hakkında merak edilen bütün konuları müteakip maddelerde bulabilirsiniz.

Depremde binanın hangi katı daha güvenli?

Depremde binaları güvenli kılan sağlam bir temeli, kolonları ve kirişleri olmasıdır. Eğer bina sağlam ve düzgün yapılmadıysa hiçbir kat güvenli değildir.

Gece uyurken deprem olursa ne yapmalıyız?

Öncelikle tüm bireylerin depremden korunma yollarını bilmesi gerekir. Depreme uykunuzda yakalandıysanız ve kaçmaya vaktiniz yoksa yorganınızı ya da yastığınızı başınızı korumak için kullanıp hemen yatağınızın yanına çökün.

Depremde kaç katlı binalar riskli?

Depremin yıkıcı etkilerinden korunmak için en ideali 1-2 katlı müstakil evlerde oturmaktır. 4 ve üzeri kat sayısı olan binalarda risk daha da artar. Fakat bazı uzmanlara göre 20 kat üzeri olan binaları da daha az riskli buluyor. Çünkü bu binaların yapımında daha ileri teknoloji kullanıldığını ve daha sağlam yapıldığını söylüyorlar.

Fatih Akkaya - Gazete İlk Sayfa