Bir milletin yeniden doğuşunun hikâyesi: Çanakkale Zaferinin 110. yılı

Yüz binlerce şehit verilen Çanakkale Savaşları, Kurtuluş Savaşı'nın ve modern Türkiye Cumhuriyeti'nin temellerini attı. Birinci Dünya Savaşı'nın en kanlı muharebelerinden biri olan Çanakkale Savaşları, 18 Mart 1915'te İtilaf Donanması'nın Çanakkale Boğazı'nı geçme girişiminin başarısızlıkla sonuçlanmasıyla tarihte önemli bir dönüm noktası oluşturdu. Yarın, bu destansı zaferin 110. yıldönümünü kutlayacak olan Türkiye, Çanakkale'de yazılan kahramanlık destanını bir kez daha yâd edecek.

SAVAŞIN STRATEJİK ÖNEMİ

Çanakkale Savaşları, Birinci Dünya Savaşı'nın gidişatını değiştiren en önemli muharebelerden biri olarak kabul ediliyor. İtilaf Devletleri, Çanakkale Boğazı'nı ele geçirerek Osmanlı İmparatorluğu'nun başkenti İstanbul'u işgal etmeyi, Rusya ile doğrudan bağlantı kurmayı ve Osmanlı'yı savaş dışı bırakmayı amaçlıyordu. Bu hedeflerine ulaşabilselerdi, savaşın seyri tamamen değişebilir ve savaş çok daha erken bitebilirdi.

İngiliz ve Fransız donanmalarının 18 Mart 1915'te başlattığı deniz harekâtı, Türk topçularının başarılı savunması ve döşenen mayınlar sayesinde başarısızlığa uğradı. Çanakkale Boğazı'nı denizden geçemeyen İtilaf kuvvetleri, 25 Nisan 1915'te kara harekâtına başladı. Gelibolu Yarımadası'na asker çıkaran İtilaf orduları, sekiz buçuk ay süren kanlı çarpışmalar sonucunda Türk direnişini kıramadı ve 9 Ocak 1916'da bölgeden tamamen çekilmek zorunda kaldı.

BİR KOMUTANIN DOĞUŞU: MUSTAFA KEMAL

Çanakkale Savaşları'nın en önemli sonuçlarından biri, Mustafa Kemal'in askeri dehası ve liderlik vasıflarıyla öne çıkmasıydı. 19. Tümen Komutanı olarak görev yapan Yarbay Mustafa Kemal, özellikle Conkbayırı ve Anafartalar'daki kritik muharebelerde gösterdiği üstün komutanlık yetenekleriyle tanındı. 25 Nisan sabahı Arıburnu'na çıkarma yapan Anzak kuvvetlerine karşı düzenlediği başarılı karşı taarruz ve 10 Ağustos'ta gerçekleştirdiği Anafartalar Zaferi, savaşın kaderini değiştirdi.

Mustafa Kemal, Conkbayırı'ndaki kritik anlarda askerlerine söylediği "Ben size taarruzu emretmiyorum, ölmeyi emrediyorum" sözleriyle tarihe geçti. Bu muharebeler sırasında göğsüne isabet eden şarapnel parçasının, cebindeki saate çarparak durması ise tarihin akışını değiştiren mucizevi anlardan biri olarak kabul edilir.

İNSANİ BOYUT VE KAYIPLAR

Çanakkale Cephesi, hem Türk hem de karşı taraf için büyük can kayıplarına sahne oldu. Türk tarafı yaklaşık 250 bin şehit verirken, İtilaf Devletleri'nin kaybı 300 bine yaklaştı. Gelibolu Yarımadası'nın her karış toprağı, binlerce gencin kanıyla sulandı. 57. Alay'ın tamamının şehit olması, bu savaşın en hazin hikâyelerinden biri olarak tarihe geçti.

Savaşta yaşanan kardeşlik ve insanlık hikayeleri de unutulmazlar arasına girdi. Siperlerde birbirlerini öldürmeye çalışan askerlerin arasında gerçekleşen ateşkes anlarında karşılıklı hediyeleşmeler, yaralı düşman askerlerinin tedavi edilmesi ve cenazelerin saygıyla defnedilmesi gibi olaylar, savaşın ortasında bile insanlığın kaybolmadığını gösteren örneklerdir.

ÇANAKKALE RUHUNUN MİLLİ MÜCADELEYE ETKİSİ

Çanakkale'de kazanılan zafer, Türk milletinin özgüven kazanmasında ve Kurtuluş Savaşı'nın başlatılmasında çok önemli bir rol oynadı. Burada edinilen tecrübe ve yetişen komuta kadrosu, daha sonra İstiklal Savaşı'nın kazanılmasında belirleyici oldu. Ayrıca Çanakkale'de canlarını feda eden şehitlerin anısı, milli birlik ve beraberlik duygusunun pekişmesini sağladı.

Mehmet Akif Ersoy'un "Çanakkale Şehitlerine" şiiri, bu destansı mücadelenin edebiyatımızdaki en güçlü yansımalarından biri oldu. Şiirde geçen "Bedr'in aslanları ancak, bu kadar şanlı idi..." dizesi, Çanakkale'de sergilenen kahramanlığın büyüklüğünü anlatır.

110. YILDA ANMA ETKİNLİKLERİ DÜZENLENECEK

Çanakkale Zaferi'nin 110. yıldönümü yarın tüm yurtta düzenlenecek törenlerle kutlanacak. Ana tören Çanakkale'de gerçekleştirilecek ve devlet erkânının katılımıyla şehitlerimiz anılacak. Ayrıca ülke genelindeki eğitim kurumlarında, belediyelerde ve sivil toplum kuruluşlarında çeşitli anma programları düzenlenecek.

Çanakkale Şehitler Abidesi ve şehitliklere yapılacak ziyaretler, sergiler, konferanslar ve kültürel etkinliklerle bu önemli zafer her yönüyle anılacak.