Başkan Nohut: Valelik hem topluma hem de sektöre kazandırıldı

Resmi Gazete'de 25 Aralık 2020'de yayımlanan, 1 Temmuz 2021'de ise yürürlüğe giren ‘İşletmeler ve İşyerlerinin Araç Park Hizmetlerinin(Vale) Yürütülmesine İlişkin Yönetmelik’ ile valelere Mesleki Yeterlilik Kurumu’nun(MYK) hazırladığı ‘Mesleki Yeterlilik Belgesi’ne sahip olma zorunluluğu getirildi. Yönetmelikte, bu belgeye sahip olmayan valeler 1 Ocak 2023 itibarıyla çalıştırılamayacağı açıklandı.

Türkiye’de 100 binden fazla çalışan bulunan valelik mesleğinde ‘Mesleki Yeterlilik Belgeleri’ valeler tarafından alınmaya devam ediyor. İstenilen şartları taşıyan valeler, Mesleki Yeterlilik Kurumu’nun yetkilendirdiği yerlere giderek eğitime tabi tutuluyor. Konu hakkında gazetemize bilgi veren Tüm Vale İşletmecileri ve Çalışanları Derneği Başkanı Mustafa Nohut, Mesleki Yeterlilik Belgesi’nin önemini şu şekilde aktardı: “100 bin kişi bu meslekten para kazanıyor fakat Mesleki Yeterlilik Belgesi almayan birçok vale bulunuyor. Çünkü vale kimliği veren işletmeler Mesleki Yeterlilik Kurumu’ndan yetkilendiriliyor. Herkes bu kimliği veremiyor. Bunların sayısı da az. Az olduğu içinde talebi karşılayamıyor. Verilen belgeler sayesinde valelik topluma kazandırılmış oldu. Meslek olarak görülmeyen valelik yasallaşmış oldu.”

İHTİYAÇ ODAKLI ORTAYA ÇIKTI

20 yıldır sektörün içerisinde olan Başkan Mustafa Nohut, “Türkiye’de vale mesleğinin ilk ortaya çıktığı 1988-89’lu yıllarda olmuştur. İstanbul’da restorana gelen müşteriler arabalarını park edecek yer bulamayıp taksicilerden yardım istiyorlar. Maddi getirisi olduğunu gören taksicilerde bu mesleği yapmak istiyorlar. Böylelikle ortaya çıkan bir meslek. Aslında işin özü vale mesleği de diğer meslekler gibi insanoğlunun ihtiyacına göre ortaya çıkmıştır. Çıktığı günden bugüne kadar kurumsal bir kimlik üzerinden gitmemiştir. Kimi zaman amatörce kimi zaman değnekçilik adı altında kimi zamanda caddelerde, sokaklarda başıboş bir şekilde yapılmıştır. Bizde bu işin içerisinde olduğumuz için vale mesleğini 7-8 sene önce ‘Bu işin kurumsallaşması gerekiyor’ diyerek kendi yaptığımız işi özümseyerek, işimizi düzgün yapma kanaatine vararak kurumsal hale getirmeye karar verdik” ifadelerini kullandı.

VALELİK RESMİ MESLEK STATÜSÜNE GİRDİ

Nohut, mesleğin kurumsallaştırılmasında çalışanların kayıt altına alınması, sigorta hizmetlerinin yapılması ve hem çalışan için hem de tüketici için güvence oluşturulması gerektiğini dile getirdi. Nohut, “Valelik mesleğinin hizmet sektörü içerisinde yer alıyor. Hizmet sektörünün gayesi müşteri memnuniyeti odaklı çalışması. Müşteri memnuniyeti odaklı çalışmak içinde personellerin eğitilmesi gerekiyor. ‘Kapı nasıl açılır, karşılama-uğurlama nasıl olur, arabaya binilince dokunulmaması gereken alanlar nelerdir?’ gibi birçok konuda eğitim vererek bu mesleği belli bir seviyeye getirdik. Daha sonra da bu işi bürokrasiye açarak onların da meslek olarak görmesini istedik. Çünkü Türkiye genelinde 100 bine yakın vale var. Bunun kayıt altına alınması lazım. Burada ekonomik döngü var bunu vergilendirmek lazım. Çalışanların kayıt altına alınıp, sigortalandırılması ve herhangi mağduriyet yaşamaması lazım. Buna bir standart getirip ‘meslek statüsüne alınması ve belli kriterleri karşılayan kişilerin bu işi yapması lazım’ diyerek çalışmalarımızı yaptık.25 Aralık 2020 tarihinde de Çalışma Bakanlığı’nın yayınladığı raporla birlikte valelik resmi bir meslek statüsüne girdi” şeklinde konuştu.

TALEP FAZLA İSTEKLER KARŞILANAMIYOR

Nohut, “100 bin kişi bu meslekten para kazanıyor ama Mesleki Yeterlilik Belgesi almayan birçok vale var. Bunun sebebi şu: Vale sertifikası, vale kimliği veren işletmeler Mesleki Yeterlilik Kurumu’ndan yetkilendiriliyor. Herkes bu kimliği veremiyor. Bunların sayısı da az. Az olduğu içinde talebi karşılayamıyor. Müracaat ettikten sonra süre uzuyor. Çünkü siz müracaat ettikten sonra sınıf oluşturuluyor. Eğitim veriliyor. Eğitimden sonra sınavı geçerseniz yüzde 75 başarı oranı olursa bu kimliği alabiliyorsunuz. Bu belgeler sayesinde meslek olarak görülmeyen valelik yasallaşmış oldu. Resmi meslek statüsü aldı. Mesleki kodu olmuş oldu. Hem sektöre hem topluma katkısı oldu. Resmileştirilerek topluma kazandırılmış oldu” dedi.

NOHUT: “BİZ DEĞNEKÇİ DEĞİLİZ”

Nohut, bireylerin tek başına vale hizmeti veremeyeceğini söyleyerek, “Yönetmelik, herhangi bir firmanın bünyesinde ya da kendi profesyonel şirketi varsa altında 3 tane sigortalı çalışan bulundurmak koşuluyla valelik yapabilir diyor. Diğer türlü tek başına yapamaz. Zaten bunu engellemek, değnekçiliği sonlandırmak için yönetmelik oluşturulup şartlar konuldu. Bizim yıllardır sorun yaşadığımız, mesleğimizi layığıyla yapan çalışanlarımızı rencide eden bir durum budur. Değnekçi olarak adlandırılmamız. Bizler değnekçi değiliz. Valelik şudur: Siz eğer müşteri olarak valeden hizmet alacaksanız valeye giderek arabanızı teslim ediyorsunuz. Kayıtlarınız oluşturulduktan sonra bu hizmeti almış oluyorsunuz. Diğer şekli siz arabanızı bir yere otopark olmayan bir yere park ettiniz. Birisi yanınıza gelerek park parası istiyor. Bu da değnekçiliktir” diye konuştu.

SAYGI DUYULMASI GEREKİYOR

Nohut, “Değnekçi ve vale arasındaki farkın bu şekilde yapmak lazım. Vale isteğe bağlı olarak verilen bir şey. Toplumun da bunu ayırt etmesi, bakış açısını değiştirmesi lazım. Vale hizmeti veren yerlerde yönetmelik, ‘Vale ücretlerinin asılı olması lazım. Vale hizmeti isteğe bağlı olarak verildiği söylenmelidir’ diyor. Bir nebze valeler, insanların zaman kaybı yaşamasını engelliyor. İnsanların rahat etmesini sağlıyor. Burada hem insanları rahat ettirip hem de zamandan tasarruf etmelerini sağlayan bir meslekte tutup da insanların değnekçi olarak adlandırması hiç hoş değil. Bu bizleri gerçekten üzüyor. Bu insanlar rızıklarını bu meslekten kazanıyorsa herkesin buna saygı duyması lazım” diyerek sözlerini sonlandırdı.

Buket Beslen/ İLKSAYFA-