Bakırcılar zorda: Çırak yetişmiyor, meslek bitmek üzere

Bir zamanlar mutfakların vazgeçilmezi olan bakır eşyalar, günümüzde yerini modern süs eşyalarına bırakırken, bakır işlemeciliği mesleği de yok olma tehlikesiyle karşı karşıya. Ankara Kalesi’nde 40 yıldır bakır işlemeciliği yapan Sefa Yardım, mesleğin son durumu hakkında Ulus’a konuştu. Mesleğin giderek unutulduğunu ve çırak yetişmemesi sebebiyle ustaların zor durumda olduğunu aktaran Yardım, “Eskiden bu mesleğe ilgi büyüktü. Ancak günümüzde ilgi azaldı ve usta sayısı her geçen gün düşüyor” dedi. Bakırcılığın devam ettirebilmesi için gençlerin teşvik edilmesi gerektiğini vurgulayan Yardım, bakırcılığın son temsilcilerinden biri olarak mesleğini sürdürmeye çalıştığını belirtti. Yardım, öğrenmek isteyen herkese kapısının açık olduğunu ifade etti.

“GÜN GEÇTİKÇE SAYIMIZ AZALIYOR”

Unutulmaya yüz tutmuş mesleklere ev sahipliği yapmayı sürdüren Ankara Kalesi’nin tarihi dokusu içinde yer alan Karataş Sokak’ta, 40 yıldır bakır işlemeciliği yapan Sefa Yardım, bakır işlemeciliğinin günümüzdeki yeri hakkında konuştu. Mesleğin yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olduğunu ifade eden Yardım, “Uzun yıllardır bakır işlemeciliği yapıyorum. Yıllarca elime çeşitli bakır ürünler eldi. Her birini ayrı emekle işledim. Çıraklık dönemlerimde ustalarımdan bu mesleği öğrenmek için çok çaba gösterdim. Eskiden çok fazla bu işi yapan kişi vardı. Ancak günümüzde Ankara Kalesi çevresindeki usta sayısı 6 veya 7 kişi. Gün geçtikçe sayımız azalıyor” ifadelerini kullandı.

BAKIRIN KULLANIM ALANI DEĞİŞTİ

Bakır ürünlerin geçmişte mutfakta yemek pişirmekten yoğurt mayalamaya kadar birçok farklı alanda kullanıldığını söyleyen Yardım, “Kalaylanmış bakır kaplar, sağlıklı ve lezzetli yemekler pişirmek için vazgeçilmezdi. Ancak zamanla, çelik ve plastik gibi yeni malzemelerin yaygınlaşması bakırı mutfaklardan uzaklaştırdı” şeklinde konuştu. Günümüzde ise bakırın daha çok dekoratif obje olarak kullanıldığını ifade eden Yardım, “İnsanlar artık bakırı süs eşyası olarak kullanıyor. Duvar süslemeleri, tepsiler, çaydanlıklar ve kahve takımları gibi birçok dekoratif ürün yapıyoruz. Ancak yine de eskisi gibi bir talep olmadığını söylemek gerekiyor” diye konuştu.

TURİST EKSİKLİĞİ BAKIRCI ESNAFINI VURDU

Turistlerin azalmasının esnafı zorladığını dile getiren Yardım, “Ankara Kalesi, geçmişte yerli ve yabancı turistlerin uğrak noktalarından biriydi. Bakırcı ustaları, gelen turistlere el yapımı ürünler sunarak mesleklerini devam ettirebiliyordu. Ancak son yıllarda turist sayısının azalmasıyla birlikte, zanaatkârlar da büyük sıkıntılar yaşamaya başladı” ifadelerini kullandı. Yardım, “Önceden buraya çok fazla turist gelirdi. Turistlerin bakıra olan ilgisi yüksekti. Hatta bazıları buraya gelip kendi isimlerinin işlendiği özel ürünler yaptırırdı. Şimdilerde sokakta neredeyse turist göremez hale geldik. Bu da satışlarımızı olumsuz etkiliyor” diyerek turistlerin bakıra olan ilgisinin azaldığını kaydetti. Yardım, Ankara Kalesi’nin eski canlılığına kavuşması için kültürel etkinliklerin artırılması ve turizmin teşvik edilmesi gerektiğini söyledi.

“YETİŞTİRİLECEK ÇIRAK BULUNAMIYOR”

Bakırcılık mesleğinin en büyük problemlerinden birinin çırak bulunamaması olduğuna dikkat çeken Yardım, sözlerine şu cümlelerle devam etti:

“Eskiden ustaların yanında çırak olarak başlayan gençler zamanla usta olur ve mesleği devam ettirirdi. Ancak günümüzde bu mesleğe ilgi duyan gençlerin sayısı yok denecek kadar az. Kendi çocuğum bile başka bir iş ile uğraşıyor, bu işe pek hevesi yok. Eskiden çıraklık sistemi vardı, gençler gelir, sabırla bu mesleği öğrenirdi. Ama şimdi kimse el işçiliği ile uğraşmak istemiyor. Mecbur ileride dükkânı kapatacağım çünkü çırak da bulunmuyor. Bakırcılığın devam edebilmesi için gençlerin bu mesleğe teşvik edilmesi gerekiyor.”

“ÖĞRENMEK İSTEYENLERE KAPIM AÇIK”

Unutulmaya yüz turmuş mesleklerden birisi olan bakırcılığın kaybolmaması için genç neslin bu mesleğe yönlendirilmesi gerektiğini sözlerine ekleyen Yardım, “Eğer öğrenmek isteyen olursa, onlara her zaman kapım açık. El becerisi gerektiren bir meslek olduğu için sabır ve özveri şart” diyerek gençlere kapısının her zaman açık olduğunu ifade etti. Yardım, gençlerin ilgisizliği ve teknolojinin getirdiği değişimler sebebiyle, bakırcılık mesleğinin geleceğinin belirsizliğini koruduğunu belirtti. Bakırcılık mesleğinin son ustalarından olduğunu söyleyen Yardım, mesleğin tamamen unutulmaması için ellinden geleni yapmaya devam ettiğini dile getirdi.