Ankara’nın tescilli müzesi: Gökyay Vakfı Satranç Müzesi

Akın Gökyay, 2015 yılında Ankara Kalesi’nin eteklerinde açılan Türkiye’deki tescilli, ilk ve tek olma özelliğine sahip açtığı Gökyay Vakfı Satranç Müzesi’nde 4 ayrı temada, 110 ülkeden 745 adet satranç takımını, meraklıları ile buluşturuyor. Altındağ’da yer alan müze, kültürel çağrışımlarla ziyaretçilerine farklı bir deneyim sunuyor. Gökyay, 1975 yılında başladığı ve zaman içerisinde 412 satranç takımına ulaşan satranç koleksiyonu ile 31 Ocak 2012 tarihinde Guinness Rekorlar Kitabına girmeye hak kazanarak bir ilki imza atmıştır. Türkmenistan’dan Meksika’ya, Fransa’dan Kazakistan’a ve Madagaskar’dan Şili’ye kadar 110 ülkeden temin edilerek müzene sergilenen satranç takımlarında, tarihsel olayları ve her bir coğrafyaya özel kültürel etkilerini görmek mümkün.

49 YILLIK BİR BİRİKİM

Müze Müdürü Duygu Nur Sapaz, müzenin açılma fikrinin ortaya çıkışı hakkında kısaca şunları aktardı:

“Müzenin kurucusu Avukat Akın Gökyay, satrancı babasından öğreniyor ve büyük bir merak duyuyor. 1975 yılında ilk satranç takımını almasıyla koleksiyon süreci başlıyor. Milano'da bir takım görüyor, derken biriktirmeye başlıyor. Satranç takımlarını biriktirirken herhangi düz takımlardan ziyade tematik takımlar olmasına özen gösteriyor. 6 kıtadan yaklaşık 110 ülkeden, 412 satranç takımı topluyor. 1975 yılında tek bir takım ile başlayan süreç, 2012 yılında Guinness Rekorlar Kitabı’na girene kadar yoğun bir şekilde devam ediyor. Koleksiyon büyüdükçe muhafaza etmesi de zorlaşıyor. Tabi bu noktada da müzenin açılma fikri ortaya çıkıyor. Akın Gökyay eşi ile böyle bir girişimde bulunuyor. Hem kültür, sanat, spora destek çıkmak hem de bu müthiş koleksiyonu insanlarla buluşturmak için 2015 yılında, müze resmi olarak açılıyor.”

110 ÜLKEDEN, 745 SATRANÇ TAKIMI

Bin 8 metrekarelik alan üzerine kurulu olan Gökyay Satranç Müzesi, ziyaretçilerini kültürel çağrışımlar ile bir yolculuğa çıkarıyor. Tarihi dokuyu yansıtan eski Ankara evi mimarisinde bulunan binada hizmete açılan müzenin içeriği bakımından ziyaretçilere oldukça geniş bir seçenek sunuyor. Müzeyi her geçen gün biraz daha büyüttüklerini söyleyen Sapaz, “Şu an müzemizde 110 ülkeden, 745 tane satranç takımı bulunuyor. Satın alma veya bağış yoluyla koleksiyona katılan eserler oluyor. Ankara Kalkınma Ajansı ve Nurus’n tasarladığı Ankara temalı bir satranç takımı da müzede sergileniyor. Herkesin kendinden şeyler bulabileceği parçalara rastlamak mümkün” şeklinde konuştu.

4 ANA TEMADAN OLUŞUYOR

Tasarım, çocuk, savaş ve barış, ülkeler ve medeniyetler olmak üzere 4 ana temadan oluşan müzenin giriş kısmını, gerek çocuklar gerek yetişkinler tarafından büyük bir ilgi duyulan çocuk bölümü karşılıyor. Red Ket’ten Sherlock Holmes’a, Şirinler’den Harry Potter’a birçok karakterin yer aldığı bölüm müzeye renk katıyor. Müzenin temaları hakkında bilgiler veren Sapaz, müzenin tasarım bölümü ile alakalı şunları söyledi:

“Kadın parfümünden metale, seramikten taşa kadar birçok malzemenin satranç takımına dönüştüğünü görebiliyorsunuz. İskambil kâğıtları, çakıl taşları ve Ankara’nın endemik bitkileri gibi ilginç malzemelerden yapılan satranç takımları görsel şölen sunuyor.”

“TARİHİ OLAY DÖNGÜSÜ VAR”

Satranç takımlarında, kültürel çağrışımları ve satın alındığı ülkelerin özelliklerini görmenin mümkün olduğu ifade eden Sapaz, müzenin üst katında bulunan alanla ilgili şu detaylara yer verdi:

“Bu alanda milli kültür, savaş ve barış konularının işlendiği satranç takımları yerini alıyor. Burada neredeyse bütün ülkelerin milli değer ve kültürlerini yansıtan takımlar yer alıyor. Savaş ve barış bölümünde; Çanakkale savaşı, 11 Eylül saldırısı, Amerika'nın iç savaşı, Napolyon'un ordusu ile karşılaşıyorsunuz. Yani bu alanda tamamen bir tarihi olay döngüsü var. Ülkeler ve medeniyetler bölümünde yer alan satranç takımlarında ise; Uzak Doğu’nun mistik dünyasından Hindistan’ın renkli kültürüne kadar çoğu ülkenin tarihi ve kültürel değerlendirin içinde bulunduran izlere rastlayabilirsiniz.”

FARKLI MATERYALLERDEN TAKIMLAR SERGİLENİYOR

Satranç koleksiyonunda; balık kemiği, mermer, polyester ve mermer tozu karışımından oluşan metal, ahşap, metal, sabuntaşı, keçe, sac ve döküm malzemelerinden yapılmış satranç takımlarına kadar çok sayıda materyalden üretilen satranç takımları yer alıyor. Müze kurucusu Akın Gökyay, koleksiyonu için satranç takımlarını seçerken malzemenin ne olduğundan daha çok, satranç takımını aldığı bölgenin kültürünü yansıtacak özelliği olmasına özen göstermiştir.

MİNİ BİR KUPA KOLEKSİYONU DA BULUNUYOR

Sapaz, müzenin bitiş kısmında yer alan ve müzeye ayrı bir hava katan mini kupa koleksiyonu ile alakalı şunlara değindi:

“Akın Gökyay, gittiği ülkelerde satrancın yanı sıra üzerinde şehirlerin ismi yazan kupalarında koleksiyonunu oluşmaya başlıyor. Koleksiyonculuk, Gökyay için bir tutku. Bunu da satranç takımlarının yanına iliştirdiği kupa takımları ile anlayabiliyoruz. Aynı zamanda müzenin bitiminde yer alan mağaza bölümünde çeşitli ürünlerimiz de satışa sunuluyor. Satranç tutkunlarının satın alabileceği takımların yanı sıra anahtarlık, kupa, çanta, biblo gibi hediyelik eşyaları da müze ziyaretinin sonunda ziyaretçiler anı kalması için tercih edebiliyor.

MÜZE’YE ULAŞIM VE GİRİŞ ÜCRETİ

Satranç takımı koleksiyoncusu Akın Gökyay’ın dünyanın farklı noktalarından topladığı satranç takımlarının sergilendiği müze, pazartesi günleri hariç haftanın her günü 10.00 ila 18.00 saatlerinde ziyaret edilebiliyor. Satranç Müzesi ziyaret ücretleri ise; öğrenci 30 TL, yetişkin 60 TL. Aynı zamanda müze kart sahipleri ise, müzeye 50 TL’ye giriş yapabiliyor. Yüzlerce farklı tasarım satranç takımına ev sahipliği yapan müzeyi ziyaret etmek isteyenler, Samanpazarı, Sakarya Mahallesi, Basamaklı Sokağa giderek ulaşabilirler.