Ankara’nın tarihi yüzü Ulus semtinde eskimeyen camii Hacı Bayram Camisi

Hoş görünün, birlik ve beraberliğin mimari temsili Hacı Bayram Camii ziyaretçilerle dolup taşıyor. Caminin tarihi yapısı ve yanı başında bulunan ‘Augustus Tapınağı’ ile Türk- İslam kültürünün hoş görü temsili olarak asırlardır Ankara’ya değer katıyor.

Asırlardır Ankara Ulus semtinde hoşgörü birlik ve beraberliğin temsili olarak ayakta kalan Türk- İslam Kültürü’nün başyapıtlarından olan Hacı Bayram Camii Türbesi ve çevresindeki tarihi dokusuyla ziyaretçileri ağırlamaya devam ediyor. Haberimizde Ankara’da hemen hemen her vatandaşın uğradığı ibadet ve dua ettiği caminin tarihi yapısı, türbesi ve nasıl gidilir sorularına cevap verdik. Ankara’nın ve Anadolu’nun sayılı ibadethanelerinden olan Hacı Bayram Camisi’ni şu şekilde anlattık:

HACI BAYRAM CAMİİ

Ankara'nın Ulus semtinde Augustus Tapınağı'nın bitişiğindedir. İlk yapılış tarihi 831 H. (1427/28) olan cami bugünkü haliyle 17. ve 18. asır camilerinin karakterlerini taşır. Cami uzunlamasına dikdörtgen bir plana sahiptir. Kuzeyde ve batıdaki son cemaat yeri sonradan ilave edilmiştir. Türbenin güneydoğu duvarında kare planlı taş kaideli, silindirik tuğla gövdeli ve iki şerefeli minare bulunmaktadır. Caminin son cemaat yerinin güneye bakan çıkıntı duvarında sülüsle yazılmış kelime-i tevhid mevcuttur. Tek sahınlı iç mekân ahşap tavan ile örtülüdür. Tavanın ortasındaki altıgen biçimli büyük rozet altı sıra çiçekli bordürle çevrelenmiştir. Aynı rozet daha küçük ölçüde kadınlar mahfilinin batısındaki ek mekân tavanının ortasındaki dikdörtgen panoda da yer alır. Caminin iç mekân tavanındaki pervazlarda çiçek desenleri yer almaktadır. Kadınlar mahfilinde de aynı tip pervazlar kullanılmıştır.

Caminin alt pencereleri dikdörtgen biçimindedir ve demir parmaklıklıdır. Dışta sivri kemerli nişlerle kuşatılmıştır. Üst pencereler sivri kemerli, alçı şebekeli ve vitraylı olup etrafları kalemişi bitkisel desenlerle çevrilidir. İç mekânın duvarlarındaki Kütahya çinileri pencere üstlerine kadar yerleştirilmiştir. Çinilerden sonra kalemişi palmetli bordürle düz duvara geçilir.

Alçı mihrap kalıplama tekniği ile yapılmıştır ve mukarnas nişlidir. Mihrap alınlığında beş sıra halinde nesih yazılı Kuran sureleri yer almaktadır. Kelime-i tevhid yazısını süsleme olarak mihrap bordürlerinde de görebiliriz. Boyalı minber kündekârî tekniği ile yapılmıştır ve güzel bir işçilik sergilemektedir. Camideki ahşap üzerine boyama nakışlar Nakkaş Mustafa'ya aittir. Caminin 1714 yılında Hacı Bayram Veli'nin torunlarından Mehmet Baba tarafından tamir edildiği kıble tarafındaki iki kitabede yazılıdır.

HACI BAYRAM TÜRBESİ

Hacı Bayram Türbesi, 15.yy. Ankara türbelerinin en güzel örneklerindendir.1429 yılına tarihlenen türbe, caminin mihrap duvarına bitişiktir. Kare planlı, sekizgen tamburlu ve üzeri kurşun kubbe ile örtülü bir yapıdır. Ön cephe mermerdir. Portal, cephede özellikle belirtilmiştir. Dikdörtgen bir çerçeve içinde beyaz ve renkli mermerlerle süslü dilimli kemer ve içte yine renkli zikzaklı kilit taşları ile bezeli giriş kapısı kemeri bulunur. Türbenin ahşap iç ve dış giriş kapıları Ankara Etnografya Müzesi'ndedir. Portalin solundaki pencere mukarnas friz ile kuşatılmıştır ve demir parmaklıklıdır. İç mekânda kubbe sarı, turuncu, lacivert, gri, renkli kalemişi süslemelerle bezelidir. Mihrap stalaktitli ve sadedir.

ANKARA HACI BAYRAM CAMİİ TARİHÇESİ

Ankara’da gezilip görülmesi gereken yerlerden biri de Hacı Bayram Camisi’dir. Hacı Bayram-ı Veli geçmişte yaşamış bir din âlimidir. Bayramiye Tarikatı’nın kurucusu olarak bilinen Hacı Bayram-ı Veli’nin Türbesi Ankara il sınırlarında bulunmaktadır. Hacı Bayram Camii de bu türbenin hemen yanında kurulmuştur. Caminin adı da Hacı Bayram Türbesi’nden gelmektedir. Gerçek adı Numan-bin Koyunluca Ahmed olan Hacı Bayram Veli 1352 (753 H.) yılında Ankara'nın Solfasol Köyü'nde dünyaya gelmiştir. Bayrami tarikatının kurucusu, mutasavvıf bir şairdi. Tahsilini Ankara ve Bursa'da tamamladıktan sonra, Ankara'da Meklike Hatun adlı bir hayırseverin yaptırdığı Karamedrese'de tedrisata başlamıştır. Büyük tarikat adamlarından Kayserili Şeyh Hamideddin Aksarayi'nin davetine uyarak tarikata girmiştir. Mürşidi ile birlikte Şam ve Hicaz'a giderek üç yıl orada kalmıştır. Ankara'ya döndükten sonra tarikatını kuran Hacı Bayram Veli'nin etrafında binlerce mürid toplanmıştır. Hacı Bayram Veli 1429 (833 H.) tarihinde vefat etmiştir. İki ilahisi ve birkaç gazeli bilinmektedir.

ANKARA HACI BAYRAM CAMİİNE NASIL GİDİLİR?

Caminin bahçesinde sekizgen planlı ve kubbeli başka bir türbe de yer alır. Osman Fazıl Paşa Türbesi olarak tanınan bu eser 18. yüzyıla aittir. Diyanet İşleri Başkanlığı Ahmet Hamdi Akseki Camii konumundan Hacı Bayram Veli Camii konumuna Otobüs - 163-3 ile gitmek 41 dk sürer. Gülhane Askeri Tıp Akademisi (Gata) konumundan Hacı Bayram Veli Camii konumuna Otobüs - 203-3 ile gitmek 18 dk sürer. Kentpark Alışveriş Merkezi konumundan Hacı Bayram Veli Camii konumuna Otobüs - 171, Otobüs - 530-3 ile gitmek 49 dk sürer. Koru konumundan Hacı Bayram Veli Camii konumuna Metro - M2, Otobüs - 347 ile gitmek 48 dk sürer. Kızılay konumundan Hacı Bayram Veli Camii konumuna Otobüs - 413-3 ile gitmek 18 dk sürer. Bu hatlar Hacı Bayram Veli Camii konumuna yakın duruyor: Metro - M1, Otobüs - 163-3, Otobüs - 203-3, Otobüs - 347, Otobüs - 413-3, Otobüs - 530-3

Faruk Gökyurt/ İLKSAYFA-