Ankara Kalesi’nin tarihçesi! Ankara Kalesi ne zaman yapılmıştır? Nasıl gidilir?

Ankara Kalesi Ankara’da ki en eski yapılardan biridir. Kalenin yapılış tarihi net olarak bilinmemektedir. Anadolu’ya Türklerin gelmesi ile birlikte kale hakimiyet altına alınmıştır.

Ankara Kalesi tarihçesi

Ankara’nın en önemli simgelerinden biri Ankara Kalesi’dir. Kalenin tam olarak yapılış tarihi bilinmemekle birlikte Osmanlı İmparatorluğundan ve Selçuklulardan daha önce yapıldığı bilinmektedir. Kale içerisinde bulunan eserlere bakıldığında, kalenin Roma ve Bizans döneminde yapılmış olabileceği de söylenmektedir. Bazı kaynaklara göre Eti Türkleri burada bir askeri garnizon bulunduruyorlardı. Kale üzerinde tuğladan örme bazı kısımlar, kalenin ilk temelinin Etiler tarafından atılmış olması ihtimalini de ortaya atmaktadır. Yalnız, kesin olarak bilinen gerçek, Eti, Frikya, Lidya, Med, İran, Bizans, Arap, Selçuklu ve Osmanlı devirlerinde kalenin veya şehrin kullanıldığıdır.

Tarih boyunca farklı medeniyetlerin başkenti olan Ankara’da kalenin hem yerleşim hem de savunma amaçlı kullanılması sebebi ile hemen hemen her dönemde bakım ve onarımının yapılmış olması günümüze kadar ulaşmasına sebep olmuştur.

Ankara kalesi, tepenin yüksek bölümünü kaplayan iç kale ve çevresini kuşatan dış kaleden oluşur (dış kalenin 20'ye yakın kulesi vardır). Dış kale eski Ankara şehrini çevirir. Ortalama 20 civarı kulesi mevcuttur. İç kale yaklaşık 43.000 km2'lik bir yer kaplar. 14-16 m yüksekliğindeki duvarların üstünde çoğu 5 köşeli 42 kule vardır. Dış surları kuzey-güney doğrultusunda yaklaşık 350 m, batı-doğu doğrultusunda ise 180 m. boyunca uzanır. İç kalenin güney ve batı duvarları bir dik açı oluşturur. Doğu duvarı tepenin girinti çıkıntılarını izler. Kuzey yamaç ise farklı tekniklerle yapılmış duvarlarla korunur. Koruma düzeninin en ilgi çekici yanı; doğu, batı ve güney duvarları boyunca 15-20 metrede bir yer alan 42 tane beşgen burçtur. Dışkale ile içkale, doğuda Doğukalesi'nde batıda hatip çayına bakan yamaçta birleşir. İçkale'nin güneydoğu köşesinde ise kalenin en yüksek yeri olan Akkale (Halk arasında Alitaşı)yer alır. Dört katlı olan iç kale Ankara taşından ve toplama taşlarla yapılmıştır. İç kalenin iki büyük kapısı vardır. Biri dış kapı, diğeri ise hisar kapısı adını taşır. Kapı üzerinde bir de İlhanlılar'a ait kitabe bulunur. Kuzeybatı kısmında Selçukluların yaptırdığını gösteren bir yazı bulunmaktadır. Duvarların alt bölümü mermer ve bazalttan yapılmıştır, üst kesimlerine doğru bloklar arasında tuğla bölümlerin büyük ölçüde zarar görmesine karşın, iç kale bozulmadan günümüze kadar gelmiştir. VIII ve IX.yy'lar da kent istilalara uğrayınca, kaleyi hızla onarmak için, o sıralarda yıkıntı halinde olan Roma anıtlarının mermer blokları, sütun başlıkları, su yollarının mermer olukları kullanılmıştır. (bunlara özellikle iç kalenin güney yönünde rastlanır)

Kale tarih boyunca çeşitli dönemler de yaşamıştır. İ.Ö. 2. yy. başında Romalıların Galatya'yı ( Ankara yöresi) işgalinden sonra kent büyüyerek kale dışına taştı. Roma İmparatoru Caracaila İ.S. 217' de kalenin surlarını onarttı. 222 - 260 arasında İmparator Severus Alexander ve Velerianus, Perslere yenilince kale kısmen tahrip edildi. 7. yy ' ın 2. yarısından sonra Romalılar kaleyi onarmaya başladı. İmparator Konstantinos 688'de dış kaleyi yaptı. IV. Leon ise 740' da kale duvarlarını onartırken iç kale surlarını da yükselmiştir. İmparator Nikephoros ve İmparator Basileios da 9.yy' da kaleyi onarttılar.

Ankara Kalesi 1073 yılında Selçukluların eline geçti. 1101 yılında Haçlı komutanı Raimond tarafından alınan kale, 1227 yılında bir kez daha Selçukluların eline geçti. Selçuklu Sultanı 1. Alaeddin Keykubat' ın onarttığı kaleye Sultan II. Keykavus da 1249 yıllarında bazı ekler yaptırdı. Osmalılar döneminde onarım görmeyen kalenin surlarını Mısır Valisi Mehmet Ali Paşa' nın oğlu İbrahim Paşa 1832 yılın da onarttı. Surların bazı yerlerinde rastlanan sütun başlıkları, lahit ve heykel parçaları, onarımlarda toplama malzemeden yararlanıldığını gösterir.

Bugün kale içindeki değişik dönemlerden kalmış birçok eski Ankara Evi, bahçeler ve mezarlıklar bulunmaktadır. Kaleiçi Mahallesi'nde bulunan eski Ankara evleri, sur duvarları ile çevrili dar ve dik bir alanda konumlandıkları için, planları dar alanlardan en çok faydalanmayı gözeterek yapılmış. İki ya da üç katlı olarak ahşap, kerpiç ve tuğladan inşa edilmişler. Arazi yapısının düz olmaması, alt kat planlarının da düzgün olmamasına yol açmış, ama üst katlar cumba tipindeki çıkıntılarla düzgün bir plana kavuşturulmuş. Alt katlar kışlık olarak, kalın duvarlı ve küçük pencereli yapılmış, üst katlar ise yazlık olarak ince duvarlı ve havadar yapılmış. Geniş saçaklar ve "Cihannüma" denilen yazlık odalar Ankara evlerinin belirleyici özelliklerinden. Ahşap tavan süslemelerinde geometrik kompozisyonlar kullanılmıştır. Bazıları çeşitli hizmetlerde kullanılmaktadır. 17.yüzyılın ortasına doğru, 1640 yılında Ankara' ya gelen Evliya Çelebi, kenti ve kentteki yaşamı ayrıntılı biçimde anlatmaktadır. Evliya Çelebi önce ünlü Ankara Kalesinden söz eder. "Ankara'nın yüksek bir dağın tepesine dört kat beyaz taştan yapılmış sağlam bir kalesi vardır. Kale iç içe üç kat surlarla çevrilidir. İç kalenin çevresi kayalıktır. Bu yalçın kayalardan kaleye tırmanmak çok zordur. İç kalede topları çeşitli silahlar, cephane ve 600 ev bulunur. İç Kale aşağılarda ikinci sıra surlarla çevrilidir. Dağın eteklerinde ise üçüncü sıra dış surlar yer alır. Bu dış surlarla tüm kent güvenlik altına alınmıştır.

Ankara Kalesi’ne nasıl gidilir?

Ankara Kalesi Anakara Altındağ ilçesinde bulunmaktadır. Kaleye ulaşım için ilçelere göre güzergahlar aşağıdaki şekildedir;

Kızılay'dan

Kızılay-Batıkent metrosuyla Ulus durağında inerek Ulus Çarşısı çıkışından çıkınız. 15 dakikalık bir yürüyüşle Ankara Kalesi'ne ulaşabilirsiniz.

Çankaya'dan

Dikmen Caddesi üzerinden geliyorsanız 145 veya 154; Oran tarafından geliyorsanız 185; İlker Caddesi üzerinden geliyorsanız 183 veya 186 numaralı belediye otobüsüne binerek Ulus Çarşısı durağında inerek Çıkrıkçılar Yokuşu üzerinden 15 dakikalık bir yürüyüş ile Ankara Kalesi'ne ulaşabilirsiniz.

Mamak'tan

Kayaş tarafından geliyorsanız 332, 347, 349; Ege Mahallesi, Doğukent taraflarından geliyorsanız 351 veya 353; Abidinpaşa, Akdere taraflarından geliyorsanız 347, 349, 363, 377 numaralı otobüslerden birini kullanarak Anafartalar durağında inerek 15 dakikalık bir yürüyüşle Ankara Kalesi'ne ulaşabilirsiniz.

Gölbaşı'ndan

Gölbaşı'ndan 105 veya 106 numaralı otobüse binerek Ulus Çarşısı durağında inerek Çıkrıkçılar Yokuşu üzerinden 15 dakikalık bir yürüyüş ile Ankara Kalesi'ne ulaşabilirsiniz.

Keçiören'den

Etlik, Aşağı Eğlence taraflarından geliyorsanız Kızılay yönüne giden 203, 204, 263; Bağlum taraflarından geliyorsanı 268 numaralı otobüse binerek Ulus durağında inerek Anafartalar Caddesi üzerinde 15 dakikalık bir yürüyüşle Ankara Kalesi'ne ulaşabilirsiniz.

Yenimahalle'den

Batıkent, Demetevler taraflarından geliyorsanız Batıkent-Kızılay metrosuyla Ulus durağında inerek Ulus Çarşısı çıkışından çıkarak 15 dakikalık bir yürüyüşle Ankara Kalesi'ne ulaşablirsiniz.

Çayyolu, Ümitköy taraflarından geliyorsanız Çayyolu-Kızılay metrosuyla Kızılay durağında inerek buradan 347, 353, 377 numaralı otobüslerden birine binerek Anafartalar durağında indiğinizde 15 dakikalık bir yürüyüşle Ankara Kalesi'ne ulaşabilirsiniz.

Sincan'dan

Kayaş-Sincan banliyösüne binerek Sıhhıye durağında inip burada 343, 351, 353, 377 numaralı otobüslerden birine aktarma yaparak Anafartalar durağında inerek 15 dakikalık bir yürüyüşle Ankara Kalesi'ne ulaşabilirsiniz.