Ahmet Aydınsoy

Ahmet Aydınsoy

Finlandiya'da öğretmen olmak 3

Finlandiya'da öğretmen olmak 3

Helsinki Üniversitesi Eğitim profesörü Hannele Niemi şöyle diyor: “Bir öğretmen eğitmeni olarak uzun kariyer hayatımda gördüğüm en önemli politika değişimi, tüm öğretmenlere eğitim alanında veya öğrettikleri branşta akademik yüksek lisans derecesine sahip olma zorunluluğunun getirilmesiydi. Bu değişim bir kalkılma zinciri başlattı. Böylece tüm öğretmenler öğretimin bölünmez bir bütün olduğunu kavrayabilen ve kendi çalışmalarını sürekli olarak geliştirebilen profesyoneller haline geldi. Finlandiya’da öğretmen eğitimleri, üniversite profesörleri ve uygulayıcılar arasında öğretmenlik mesleğinin karmaşıklığı ile ilgili ortak bir anlayışın geliştirilmesi 20 yıldan fazla sürdü. Araştırma temelli öğretmen eğitimi aşağıdaki üç temel ilkeye sahiptir.

1.    Öğretmenler öğrettikleri derslerle ilgili yapılan en son araştırmalar hakkında derin bir bilgiye ihtiyaç duyarlar. Dahası bir şeyin nasıl öğretileceği ve öğrenileceği ile ilgili benzer araştırmalara da ihtiyaç duyarlar.

2.    Öğretmenlerin kendi çalışmalarıyla ilgili araştırmaya dayalı bir tutum benimsemeleri gerekir. Bu durum öğretmenlerin çalışmaları ile ilgili Analitik ve açık fikirli bir yaklaşım benimsemeleri ve yakın zamandaki araştırmaların yanı sıra kendi eleştirel ve profesyonel gözlemleri ve deneyimleri ile ortaya çıkan farklı kaynaklara dayalı bir eğitimin geliştirilmesi anlamına gelmektedir.

3.    Öğretmen eğitimi kendi başına bir inceleme ve araştırma konusu olmalıdır.
Birçok insan Finlandiya’daki öğrencilerin okullarda nasıl bu kadar iyi performans gösterdiklerini ve gençlerin öğretmenliği neden bir kariyer olarak seçtiğini sormaktadır.

Finlandiya da düzenli olarak standartlaştırılmış sınavlar uygulanmamakla birlikte, okullar denetlenmemekte, öğretmenler değerlendirilmemekte ve okullar başarılarına göre sıralanmamaktadır. Halk eğitimi Fin toplumunda eşitliği ve esenliği artırmada merkezî bir role sahiptir. Yüksek kaliteli akademik öğretmen eğitimi, bireyleri Finlandiya’daki birçok işgücü alanında çalışmaya hazırlar. En önemlisi Finlandiya’da öğretmenler ve okullar kamunun gerçekten kendilerine güvendiğini bilir. Ben öğretmenlere aldıkları akademik eğitimin bir sonucu olarak net bir ahlaki amaca ve bağımsız mesleki bir değere sahip oldukları için güvenildiğine inanıyorum. Bu bakış açısını mümkün kılmak için araştırma temelli öğretmen eğitimi şarttır.” [1]

Finlandiya’daki öğretmenlerin işi, esasen sınıf içi öğretim olmasına rağmen, görevlerinin çoğu sınıf dışında gerçekleşmektedir. Öğretmenlerin resmi çalışma saatlerine, sınıf içi öğretim, derse hazırlık (Örneğin, biyoloji gibi laboratuvar ortamı gerektiren dersler) ve diğer öğretmenler ile haftada 3 saat ders planlama ve geliştirme çalışmaları dahildir. Diğer birçok ulusun aksine Finlandiya’da öğretmenlerin dersleri yoksa veya okul yönetimi başka görevlerde bulunmalarını istemediyse okulda olmaları gerekmemektedir. Finlandiya’daki öğretmenlerin günlük ders saatlerinin diğer ülkelere göre daha az olduğu görülmektedir. Böyle bir durumda akla şöyle bir soru gelebilir. Diğer ülkelerdeki öğretmenler derse girerken Finlandiya’daki öğretmenler ne yapıyor? Finlandiya’da öğretmenlerin çalışmalarının önemli -ve hala gönüllü- bir kısmı, okul gelişimine ve okul topluluğu ile birlikte çalışmaya ayrılmıştır. Finlandiya’daki okulların kendi okul müfredatlarını tasarlamaktan ve sürekli geliştirmekten sorumlu olduğunu hatırlatmakta fayda var. Öğretmenler öğrencilerinin ilerlemelerini takip etmek için uygun değerlendirmeleri ve sınavları tasarlarlar, uygularlar ve bu çalışmalar doğrultusunda öğrencilere not verirler. Finlandiya’da öğretmenler müfredat geliştirmeyi, öğretim yöntemlerini deneyimlemeyi, öğrencilerine esenlikleriyle ilgili sorumluluk üstlenmeyi ve ailelerle işbirliği yapmayı, sınıf dışındaki önemli çalışmalar olarak kabul etmektedir. Bu çalışmalar aynı zamanda Finlandiya  okullarındaki öğretmen liderliğinin en önemli unsurlarından bazılarıdır.[2]

Müfredat planlaması hükümetin değil öğretmenlerin, okulların sorumluluğundadır. Bugün Finlandiya’daki birçok okul kendine özgü müfredata sahiptir. Bu durum öğretmenlerin ve okul idaresinin müfredat geliştirmede ve derslerin planlanmasında kilit bir rol oynadığını net bir şekilde göstermektedir. [3]

Finlandiya okullarını ziyaret eden yabancı turistler genellikle öğretmen verimliliğinin nasıl belirlendiğini soruyorlar. Ayrıca okul idaresinin hangi öğretmenler etkili ve hangisinin kötü olduğunu nasıl bildiklerini merak ediyorlar. Aslında cevap basit, Finlandiya’da resmi olarak öğretmen değerlendirme ölçeği bulunmamaktadır. Mevcut öğrenci başarısı ile ilgili standartlaştırılmış sınav verileri olmadığından okul performansını veya öğretmen etkililiğini ABD ve Avustralya’da olduğu gibi karşılaştırmak mümkün değildir. Bunun tek istisnası, her bahar lise öğrencilerini sınavlardan aldıkları puanlara göre derecelendirmek için yapılan yeterlilik sınavının uygulanmasıdır. Her yıl bahar ayında yapılan bu sınavın sonuçlarına aileler ve okullar nadiren önem vermektedir.

Finlandiya’da öğretmenlerin etkililiği ya da etkili öğretmenlerin olmayışı ile ilgili sorulan soruların bir geçerliliği yoktur. Daha önce de belirtildiği üzere öğretmenler okulda işbirliği içinde çalışmak ve meslektaşlarının nasıl öğrettiklerini anlamak için yeterli zamana sahiptir. Bu öğretmenlerin kendi öğretmenlikleri üzerine düşünmek ve aynı zamanda öğretmenler arasında profesyonel bir liderlik duygusu ile ortak sorumluluk duygusu oluşturabilmek için önemlidir. 

Öğretmenlerin nasıl öğrettiği ve okulların nasıl yöneltildiği ile ilgili değerlendirmeler ve geri bildirimler, sunulan okul teftiş ve denetim sistemi 1990’ların başında kaldırıldı. Bugün okul müdürleri bir öğretmen olarak edindikleri tecrübelerin yardımıyla öğretmenlere güçlü yanlarını ve geliştirmeye ihtiyaç duydukları çalışma alanlarını fark etmelerine yardımcı olmaktadır. Finlandiya  okullarındaki temel varsayım, öğretmenlerin iyi eğitimli profesyonel oldukları ve okullarda ellerinden gelenin en iyisini yaptıklarıdır. Gerçek profesyonel öğrenme topluluklarında öğretmenler birbirlerine güvenirler. Öğretme ve öğrenme üzerine sık sık konuşurlar ve müdürlerinin rehberliğine ve liderliğine güvenirler. [4]
____
[1] Pası SAHLBERG, Finlandiya Eğitim Devrimi, S.152, 153
[2] age, s.162, 163
[3] age, s.160
[4] age, s.164,

Önceki ve Sonraki Yazılar
YAZIYA YORUM KAT
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.
SON YAZILAR